Omgaan met invasieve exoten in de droge duinen
Rapport 2024/OBN-2021-130-DK
Deskundigenteam Duin- en kustlandschap
Samenvatting
Invasieve exoten in droge duinen vormen een toenemende bedreiging voor biodiversiteit. Effectieve bestrijding is vooral mogelijk in een vroeg stadium, maar vaak wordt ingrijpen pas overwogen wanneer populaties exponentieel groeien, wat leidt tot hoge kosten en beperkte effectiviteit. Dit onderzoek richtte zich op vijf soorten: Dwergmispels, Amerikaanse vogelkers, Bezemkruiskruid, Mahonie en Japanse Rimpelroos. Beheerders hebben daarnaast zorgen over 24 andere uitheemse soorten, en klimaatverandering kan nieuwe exoten introduceren.
Effecten op biodiversiteit zijn complex. Hoewel sommige invasieve soorten zoals Bezemkruiskruid de biodiversiteit in soortenarme habitats licht verhogen, veroorzaken ze in soortenrijke gebieden een afname van ruim 40%. Uit het metapopulatiemodel blijkt dat duurzame bestrijding intensief moet zijn, met regelmatige en bijna volledige verwijdering van populaties. Preventie en een systeemgerichte aanpak, waarbij verstoring wordt beperkt en concurrentiekracht van inheemse soorten wordt versterkt, zijn essentieel.
Adviezen
Voor beheerders:
- Verwijder nieuwe exoten onmiddellijk en grondig na waarneming.
- Monitor populaties van invasieve soorten en voer nazorg uit gedurende meerdere jaren.
- Minimaliseer verstoringen tijdens natuurbeheer om invasies te voorkomen.
- Gebruik gerichte maatregelen zoals handmatige verwijdering en voorkom open niches door herstelbeheer kleinschalig uit te voeren.
Voor beleidsmakers:
- Ontwikkel beleid dat preventie en snelle interventie ondersteunt, met aandacht voor soorten van andere continenten.
- Zorg voor een integrale aanpak door bufferzones rondom natuurgebieden in beheerplannen op te nemen.
- Stimuleer samenwerking tussen terreinbeheerders, overheden en particulieren.
- Faciliteer onderzoek naar effectieve bestrijdingsmethoden en monitoringprogramma’s.