• Home
  • Natuurtypen
    • N01 Grootschalige, dynamische natuur
      • N01.01 Zee en wad
      • N01.02 Duin- en kwelderlandschap
      • N01.03 Rivier- en moeraslandschap
      • N01.04 Zand- en kalklandschap
    • N02 Rivieren
      • N02.01 Rivier
    • N03 Beken en bronnen
      • N03.01 Beek en bron
    • N04 Stilstaande wateren
      • N04.01 Kranswierwater
      • N04.02 Zoete plas
      • N04.03 Brak water
      • N04.04 Afgesloten zeearm
    • N05 Moerassen
      • N05.01 Moeras (vervalt per 31-12-2020)
      • N05.02 Gemaaid rietland
      • N05.03 Veenmoeras (nieuw per 1-1-2021)
      • N05.04 Dynamisch Moeras (nieuw per 1-1-2021)
    • N06 Voedselarme venen en vochtige heiden
      • N06.01 Veenmosrietland en moerasheide
      • N06.02 Trilveen
      • N06.03 Hoogveen
      • N06.04 Vochtige heide
      • N06.05 Zwak gebufferd ven
      • N06.06 Zuur ven of hoogveenven
    • N07 Droge heiden
      • N07.01 Droge heide
      • N07.02 Zandverstuivingen
    • N08 Open duinen
      • N08.01 Strand en embryonaal duin
      • N08.02 Open duin
      • N08.03 Vochtige duinvallei
      • N08.04 Duinheide
    • N09 Schorren of kwelders
      • N09.01 Schor of kwelder
    • N10 Vochtige schraalgraslanden
      • N10.01 Nat schraalland
      • N10.02 Vochtig hooiland
    • N11 Droge schraalgraslanden
      • N11.01 Droog schraalland
    • N12 Rijke graslanden en akkers
      • N12.01 Bloemdijken
      • N12.02 Kruiden- en faunarijk grasland
      • N12.03 Glanshaverhooiland
      • N12.04 Zilt- en overstromingsgrasland
      • N12.05 Kruiden- en faunarijke akker
      • N12.06 Ruigteveld
    • N13 Vogelgraslanden
      • N13.01 Vochtig Weidevogelgrasland
      • N13.02 Wintergasten Weide
    • N14 Vochtige bossen
      • N14.01 Rivier- en beekbegeleidende bossen
      • N14.02 Hoog- en laagveenbos
      • N14.03 Haagbeuken- en essenbos
    • N15 Droge bossen
      • N15.01 Duinbos
      • N15.02 Dennen-, eiken- en beukenbos
    • N16 Bossen met productiefunctie
      • N16.01 Droog bos met productie
      • N16.02 Vochtig bos met productie
      • N16.03 Droog bos met productie
      • N16.04 Vochtig bos met productie
    • N17 Cultuurhistorische bossen
      • N17.01 Vochtig hakhout en middenbos
      • N17.02 Droog hakhout
      • N17.03 Park- en stinzenbos
      • N17.04 Eendenkooi
      • N17.05 Wilgengriend
      • N17.06 Vochtig en hellinghakhout
  • Landschappen
    • Beekdallandschap
    • Cultuurlandschap
    • Droog zandlandschap
    • Duin- en kustlandschap
    • Grote zoete wateren
    • Heuvellandschap
    • Laagveen- en zeekleilandschap
    • Nat zandlandschap
    • Rivierenlandschap
    • Zee en wad
  • Activiteiten
  • Publicaties
  • Deskundigenteams
    • Beekdallandschap
    • Cultuurlandschap
    • Droog zandlandschap
    • Duin- en kustlandschap
    • Heuvellandschap
    • Laagveen- en zeekleilandschap
    • Nat zandlandschap
    • Rivierenlandschap
    • Expertisegroep fauna
  • Thema's
    • Landschapsecologische systeemanalyse (LESA)
    • Fauna
    • Bodem
    • Weidevogels
    • Invasieve exoten
  • Hulpmiddelen
    • Beheermaatregelen
    • Beheersleutels
  • Over OBN
  • Contact
  • English
  • Colofon
Close Menu
  • Over OBN | 
  • Contact | 
  • English | 
  • Colofon | 
  • Natuurtypen
    • N01 Grootschalige, dynamische natuur
      • N01.01 Zee en wad
      • N01.02 Duin- en kwelderlandschap
      • N01.03 Rivier- en moeraslandschap
      • N01.04 Zand- en kalklandschap
    • N02 Rivieren
      • N02.01 Rivier
    • N03 Beken en bronnen
      • N03.01 Beek en bron
    • N04 Stilstaande wateren
      • N04.01 Kranswierwater
      • N04.02 Zoete plas
      • N04.03 Brak water
      • N04.04 Afgesloten zeearm
    • N05 Moerassen
      • N05.01 Moeras (vervalt per 31-12-2020)
      • N05.02 Gemaaid rietland
      • N05.03 Veenmoeras (nieuw per 1-1-2021)
      • N05.04 Dynamisch Moeras (nieuw per 1-1-2021)
    • N06 Voedselarme venen en vochtige heiden
      • N06.01 Veenmosrietland en moerasheide
      • N06.02 Trilveen
      • N06.03 Hoogveen
      • N06.04 Vochtige heide
      • N06.05 Zwak gebufferd ven
      • N06.06 Zuur ven of hoogveenven
    • N07 Droge heiden
      • N07.01 Droge heide
      • N07.02 Zandverstuivingen
    • N08 Open duinen
      • N08.01 Strand en embryonaal duin
      • N08.02 Open duin
      • N08.03 Vochtige duinvallei
      • N08.04 Duinheide
    • N09 Schorren of kwelders
      • N09.01 Schor of kwelder
    • N10 Vochtige schraalgraslanden
      • N10.01 Nat schraalland
      • N10.02 Vochtig hooiland
    • N11 Droge schraalgraslanden
      • N11.01 Droog schraalland
    • N12 Rijke graslanden en akkers
      • N12.01 Bloemdijken
      • N12.02 Kruiden- en faunarijk grasland
      • N12.03 Glanshaverhooiland
      • N12.04 Zilt- en overstromingsgrasland
      • N12.05 Kruiden- en faunarijke akker
      • N12.06 Ruigteveld
    • N13 Vogelgraslanden
      • N13.01 Vochtig Weidevogelgrasland
      • N13.02 Wintergasten Weide
    • N14 Vochtige bossen
      • N14.01 Rivier- en beekbegeleidende bossen
      • N14.02 Hoog- en laagveenbos
      • N14.03 Haagbeuken- en essenbos
    • N15 Droge bossen
      • N15.01 Duinbos
      • N15.02 Dennen-, eiken- en beukenbos
    • N16 Bossen met productiefunctie
      • N16.01 Droog bos met productie
      • N16.02 Vochtig bos met productie
      • N16.03 Droog bos met productie
      • N16.04 Vochtig bos met productie
    • N17 Cultuurhistorische bossen
      • N17.01 Vochtig hakhout en middenbos
      • N17.02 Droog hakhout
      • N17.03 Park- en stinzenbos
      • N17.04 Eendenkooi
      • N17.05 Wilgengriend
      • N17.06 Vochtig en hellinghakhout
  • Landschappen
    • Beekdallandschap
    • Cultuurlandschap
    • Droog zandlandschap
    • Duin- en kustlandschap
    • Grote zoete wateren
    • Heuvellandschap
    • Laagveen- en zeekleilandschap
    • Nat zandlandschap
    • Rivierenlandschap
    • Zee en wad
  • Activiteiten
  • Publicaties
  • Deskundigenteams
    • Beekdallandschap
    • Cultuurlandschap
    • Droog zandlandschap
    • Duin- en kustlandschap
    • Heuvellandschap
    • Laagveen- en zeekleilandschap
    • Nat zandlandschap
    • Rivierenlandschap
    • Expertisegroep fauna
  • Thema's
    • Landschapsecologische systeemanalyse (LESA)
    • Fauna
    • Bodem
    • Weidevogels
    • Invasieve exoten
  • Hulpmiddelen
    • Beheermaatregelen
    • Beheersleutels
Activiteiten
  • Veldwerkplaatsen
  • Workshops en Symposia
HomeActiviteitenKennisdag Steenmeel als herstelmaatregel

Kennisdag Steenmeel als herstelmaatregel

Op 18 februari 2019 is een kennisdag georganiseerd over steenmeel als herstelmaatregel. Het programma kunt u hier downloaden.

De conclusies van deze kennisdag zijn in het artikel 'Steenmeel en natuurherstel: een gelukkige relatie of een risicovolle combinatie?' samengevat (gepubliceerd in het mei-nummer 2019 van het Vakblad Natuur Bos Landschap).

Achtergrond en aanleiding: Verwering is een proces dat van nature optreedt door koolzuur dat geproduceerd wordt in de bodem door plantenwortels en micro-organismen. Hierdoor verweren basische kationleverende mineralen in alle bodems. Normaal gaat het verweren van kation-leverende mineralen zeer langzaam. Door de zeer hoge verzurende depositie van de afgelopen 5-6 decennia is deze verwering van mineralen echter veel sneller verlopen. Voor veel bodems in het droge zandlandschap betekent dit dat de voorraad mineralen die basische kationen levert aan het bodemadsorptiecomplex sterk verlaagd is of zelfs bijna helemaal uitgeput. Dat betekent dat er, zelfs bij een sterk verlaagde N-depositie, vaak geen duurzaam herstel meer mogelijk is. Het aanvullen van de voorraad mineralen waaruit basische kationen vrij kunnen komen voor aanvulling van het bodemadsorptiecomplex, lijkt daarmee een noodzakelijke stap voor duurzaam herstel. Het toevoegen van steenmeel zou daarvoor als herstelmaatregel kunnen worden ingezet.

Vragen die zijn behandeld:

1 Wat zijn de kansen en risico’s van het gebruik van steenmeel: waar, in welke habitats?

2 Is toediening steenmeel een no-regret maatregel? Zo ja, hoe/waar? Zo nee, waarom niet?

3 Wat zijn de belangrijke kennishiaten? Zijn deze te prioriteren voor onderzoek?

Presentaties die zijn gehouden:

  • Introductie door prof. dr. Rudy van Diggelen
  • Bodemvorming en -successie in landschappelijk perspectief - prof. dr. Jan Sevink
  • Afnemende zuurdepositie en doorgaande bodemverzuring: hoe zit dat? - prof. dr. ir. Wim de Vries
  • Verwering, de minerale motor in de bodem - drs. Huig Bergsma
  • Effecten van stikstofdepositie op bodem en biodiversiteit - dr. Roland Bobbink en drs. Maaike Weijters
  • Veranderende nutriëntratio's als gevolg van stikstofdepositie, bodemverzuring en mitigerende maatregelen - implicaties voor ongewervelden - dr. Joost Vogels en prof. dr. Henk Siepel
  • Gaat steenmeel ook sperwers helpen - dr. Arnold van den Burg

 

Meer informatie

  • Steenmeel en natuurherstel: een gelukkige relatie of een risicovolle combinatie?
  • Langetermijneffecten van bosbekalking en - bemesting: De Harderwijkerproef
  • Kennisblad veldwerkplaats heideherstel door mineralengift
  • Herstel van heide door middel van slow release mineralengift
  • Monitoring OBN onderzoek fosfaattoevoeging heide
  • Themanummer OBN onderzoek droog zandlandschap
Privacy statement
  • Contact
  • Kennisnetwerk OBN
  • Princenhof Park 7
  • 3972 NG Driebergen
  • T: 0343-745250