Kennisdag Steenmeel als herstelmaatregel

Op 18 februari 2019 is een kennisdag georganiseerd over steenmeel als herstelmaatregel. Het programma kunt u hier downloaden.

De conclusies van deze kennisdag zijn in het artikel 'Steenmeel en natuurherstel: een gelukkige relatie of een risicovolle combinatie?' samengevat (gepubliceerd in het mei-nummer 2019 van het Vakblad Natuur Bos Landschap).

Achtergrond en aanleiding: Verwering is een proces dat van nature optreedt door koolzuur dat geproduceerd wordt in de bodem door plantenwortels en micro-organismen. Hierdoor verweren basische kationleverende mineralen in alle bodems. Normaal gaat het verweren van kation-leverende mineralen zeer langzaam. Door de zeer hoge verzurende depositie van de afgelopen 5-6 decennia is deze verwering van mineralen echter veel sneller verlopen. Voor veel bodems in het droge zandlandschap betekent dit dat de voorraad mineralen die basische kationen levert aan het bodemadsorptiecomplex sterk verlaagd is of zelfs bijna helemaal uitgeput. Dat betekent dat er, zelfs bij een sterk verlaagde N-depositie, vaak geen duurzaam herstel meer mogelijk is. Het aanvullen van de voorraad mineralen waaruit basische kationen vrij kunnen komen voor aanvulling van het bodemadsorptiecomplex, lijkt daarmee een noodzakelijke stap voor duurzaam herstel. Het toevoegen van steenmeel zou daarvoor als herstelmaatregel kunnen worden ingezet.

Vragen die zijn behandeld:

1 Wat zijn de kansen en risico’s van het gebruik van steenmeel: waar, in welke habitats?

2 Is toediening steenmeel een no-regret maatregel? Zo ja, hoe/waar? Zo nee, waarom niet?

3 Wat zijn de belangrijke kennishiaten? Zijn deze te prioriteren voor onderzoek?

Presentaties die zijn gehouden:

• Introductie door prof. dr. Rudy van Diggelen
• Bodemvorming en -successie in landschappelijk perspectief - prof. dr. Jan Sevink
• Afnemende zuurdepositie en doorgaande bodemverzuring: hoe zit dat? - prof. dr. ir. Wim de Vries
• Verwering, de minerale motor in de bodem - drs. Huig Bergsma
• Effecten van stikstofdepositie op bodem en biodiversiteit - dr. Roland Bobbink en drs. Maaike Weijters
• Veranderende nutriëntratio's als gevolg van stikstofdepositie, bodemverzuring en mitigerende maatregelen - implicaties voor ongewervelden - dr. Joost Vogels en prof. dr. Henk Siepel
• Gaat steenmeel ook sperwers helpen - dr. Arnold van den Burg